Esta es una lista de proclamaciones cardenalicias desde el papa León III. Las fechas de los consistorios solo se conocen o pueden establecerse a partir del pontificado de Gelasio II (r. 1118-1119). La información sobre el número y los nombres de los cardenales nombrados antes de este pontificado es incompleta. Para el período posterior, los datos disponibles probablemente estén completos, pero, para algunos pontificados (particularmente en el siglo XIII), es imposible establecer el número exacto de promociones, ya que en algunos casos existen dudas sobre si la proclamación realmente tuvo lugar y en otros no es posible determinar si los registros describen a dos personas distintas o a una sola que ostentó dos títulos cardenalicios durante su vida.
Esta lista no incluye a los cardenales nombrados in pectore cuyos nombres nunca se publicaron, a los que rechazaron el nombramiento ni a los que fallecieron antes de que se produjera su anunciada promoción.
El papa crea solemnemente nuevos cardenales en un consistorio para tal efecto. El Código de Derecho Canónico prevé que esto se realice en presencia del Colegio Cardenalicio. Los nombramientos de nuevos cardenales generalmente se anuncian con antelación, pero sólo con la publicación formal del decreto papal durante el consistorio se hace válida la elevación al rango de cardenal. Esto se aplica también a aquellos cardenales cuyos nombres no son revelados por el papa por razones particulares (normalmente de carácter político), llamados cardenales in pectore. Hubo casos en los que el nuevo cardenal no estaba presente en el consistorio, como fue el caso del obispo Juan Fisher, encarcelado por el rey Enrique VIII el 26 de abril de 1534, que un año después, en mayo de 1535, el papa Pablo III lo nombró cardenal. Sin embargo, Enrique VIII prohibió que el capelo cardenalicio se llevara a Inglaterra, declarando que, en su lugar, enviaría la cabeza a Roma; Fisher fue decapitado un mes después, el 22 de junio.[1]
El papa entrega a los nuevos cardenales presentes sus anillos, solideos y birretas.[2][3] Antiguamente también recibían en la ceremonia un elaborado sombrero de ala ancha con borlas, el galerum rubrum o capelo cardenalicio, pero el papa Pablo VI lo convirtió en opcional en 1967[4] y los cardenales que lo desean lo obtienen de manera privada de un fabricante en Roma. El solideo y el birrete son de color escarlata, el color distintivo de la vestimenta cardenalicia.
En el consistorio, a los nuevos cardenales, con algunas excepciones, se les asignan iglesias titulares en la diócesis de Roma. No obstante, Pablo VI abolió en su motu proprio Ad hoc usque tempus (1969) la participación funcional de estos eclesiásticos en el gobierno de estas iglesias; los cardenales «toman posesión» formalmente de estas iglesias en una fecha posterior.
Antes del Concilio Vaticano II,[4] el consistorio para la creación cardenales se desarrollaba en tres momentos: el consistorio secreto, en el que el papa anunciaba a los miembros del Colegio Cardenalicio la lista de los recién elegidos; el consistorio público, en el que los nuevos cardenales recibían la birreta del papa; y, la imposición del capelo, que podía tener lugar también algún tiempo después del consistorio.[5]
Antes de 1099, la creación de cardenales y el número de consistorios no siempre se registran con exactitud.
Papa | Pontificado | Detalle | Consistorios | Cardenales |
---|---|---|---|---|
Pascual II | 1099-1118 | Listado | ? | 69-71 |
Gelasio II | 1118-1119 | Listado | 12 | 50 |
Calixto II | 1119-1124 | Listado | 5 | 22-23 |
Honorio II | 1124-1130 | Listado | 6 | 27 |
Inocencio II | 1130-1143 | Listado | 26-31 | 47-51 |
Anacleto II (antipapa) | 1130-1138 | 14-17 | ||
Celestino II | 1143-1144 | Listado | 1 | 10 |
Lucio II | 1144-1145 | Listado | 2 | 10 |
Eugenio III | 1145-1153 | Listado | 9 | 17 |
Anastasio IV | 1153-1154 | Listado | 0 | 0 |
Adriano IV | 1154-1159 | Listado | 6 | 13 |
Alejandro III | 1159-1181 | Listado | 16-21 | 35-37 |
Víctor IV (antipapa) | 1159-1164 | 10-13 | ||
Pascual III (antipapa) | 1164-1168 | 9 | ||
Calixto III (antipapa) | 1168-1178 | 7 | ||
Lucio III | 1181-1185 | Listado | 4 | 15 |
Urbano III | 1185-1187 | Listado | 0 | 0 |
Gregorio VIII | 1187 | — | 0 | 0 |
Clemente III | 1187-1191 | Listado | 6-7 | 26 |
Celestino III | 1191-1198 | Listado | 1 | 5 |
Inocencio III | 1198-1216 | Listado | 9-10 | 31-32 |
Honorio III | 1216-1227 | Listado | 4 | 6 |
Gregorio IX | 1227-1241 | Listado | 4 | 10 |
Celestino IV | 1241 | — | 0 | 0 |
Inocencio IV | 1243-1254 | Listado | 2 | 15 |
Alejandro IV | 1254-1261 | Listado | 1 | 1 |
Urbano IV | 1261-1264 | Listado | 2 | 14 |
Clemente IV | 1265-1268 | Listado | 0 | 0 |
Gregorio X | 1271-1276 | Listado | 1 | 5 |
Inocencio V | 1276 | — | 0 | 0 |
Adriano V | 1276 | — | 0 | 0 |
Juan XXI | 1276-1277 | — | 0 | 0 |
Nicolás III | 1277-1280 | Listado | 1 | 9 |
Martín IV | 1281-1285 | Listado | 1 | 7 |
Honorio IV | 1285-1287 | Listado | 1 | 1 |
Nicolás IV | 1288-1292 | Listado | 1 | 6 |
Celestino V | 1294 | Listado | 1 | 13 |
Bonifacio VIII | 1294-1303 | Listado | 5 | 15 |
Benedicto XI | 1303-1304 | Listado | 2 | 2 |
Clemente V | 1305-1314 | Listado | 3 | 24 |
Juan XXII | 1316-1334 | Listado | 6 | 28 |
Nicolás V (antipapa) | 1328-1330 | 9 | ||
Benedicto XII | 1334-1342 | Listado | 2 | 7 |
Clemente VI | 1342-1352 | Listado | 4 | 27 |
Inocencio VI | 1352-1362 | Listado | 3 | 15 |
Urbano V | 1362-1370 | Listado | 4 | 14 |
Gregorio XI | 1370-1378 | Listado | 2 | 21 |
Urbano VI | 1378-1389 | Listado | 4 | 42 |
Clemente VII (antipapa) | 1378-1394 | 11 | 33 | |
Bonifacio IX | 1389-1404 | Listado | 2 | 8 |
Benedicto XIII (antipapa) | 1394-1422 | 7 | 19 | |
Inocencio VII | 1404-1406 | Listado | 1 | 11 |
Gregorio XII | 1406-1415 | Listado | 2 | 14 |
Alejandro V (antipapa) | 1130-1138 | 4 | 15 | |
Juan XXIII (antipapa) | 1410-1415 | 4 | 15 | |
Martín V | 1417-1431 | Listado | 4 | 17 |
Eugenio IV | 1431-1447 | Listado | 6 | 27 |
Félix V (antipapa) | 1439-1449 | 4[6] | 14[6] | |
Nicolás V | 1447-1455 | Listado | 3-4[6] | 8-11[6] |
Calixto III | 1455-1458 | Listado | 3 | 9 |
Pío II | 1458-1464 | Listado | 3 | 13 |
Paulo II | 1464-1471 | Listado | 2 | 10 |
Sixto IV | 1471-1484 | Listado | 8 | 34 |
Inocencio VIII | 1484-1492 | Listado | 1 | 8 |
Alejandro VI | 1492-1503 | Listado | 10 | 43 |
Pío III | 1503 | — | 0 | 0 |
Julio II | 1503-1513 | Listado | 6 | 27 |
León X | 1513-1521 | Listado | 8 | 42 |
Adriano VI | 1522-1523 | Listado | 1 | 1 |
Clemente VII | 1523-1534 | Listado | 14 | 33 |
Paulo III | 1534-1549 | Listado | 12 | 71 |
Julio III | 1550-1555 | Listado | 4 | 20 |
Marcelo II | 1555 | — | 0 | 0 |
Paulo IV | 1555-1559 | Listado | 4 | 19 |
Pío IV | 1559-1565 | Listado | 4 | 47 |
Pío V | 1566-1572 | Listado | 3 | 21 |
Gregorio XIII | 1572-1585 | Listado | 9 | 35 |
Sixto V | 1585-1590 | Listado | 8 | 33 |
Urbano VII | 1590 | — | 0 | 0 |
Gregorio XIV | 1590-1591 | Listado | 2 | 5 |
Inocencio IX | 1591 | Listado | 1 | 2 |
Clemente VIII | 1592-1605 | Listado | 6 | 53 |
León XI | 1605 | — | 0 | 0 |
Paulo V | 1605-1621 | Listado | 10 | 60 |
Gregorio XV | 1621-1623 | Listado | 4 | 11 |
Urbano VIII | 1623-1644 | Listado | 8 | 74 |
Inocencio X | 1644-1655 | Listado | 8 | 40 |
Alejandro VII | 1655-1667 | Listado | 6 | 38 |
Clemente IX | 1667-1669 | Listado | 3 | 12 |
Clemente X | 1670-1676 | Listado | 6 | 20 |
Inocencio XI | 1676-1689 | Listado | 2 | 43 |
Alejandro VIII | 1689-1691 | Listado | 3 | 14 |
Inocencio XII | 1691-1700 | Listado | 4 | 32 |
Clemente XI | 1700-1721 | Listado | 15 | 70 |
Inocencio XIII | 1721-1724 | Listado | 2 | 3 |
Benedicto XIII | 1724-1730 | Listado | 12 | 29 |
Clemente XII | 1730-1740 | Listado | 15 | 35 |
Benedicto XIV | 1740-1758 | Listado | 7 | 64 |
Clemente XIII | 1758-1769 | Listado | 7 | 62 |
Clemente XIV | 1769-1774 | Listado | 12 | 28 |
Pío VI | 1775-1799 | Listado | 23 | 76 |
Pío VII | 1800-1823 | Listado | 19 | 100 |
León XII | 1823-1829 | Listado | 8 | 25 |
Pío VIII | 1829-1830 | Listado | 3 | 6 |
Gregorio XVI | 1831-1846 | Listado | 26 | 81 |
Pío IX | 1846-1878 | Listado | 23 | 123 |
León XIII | 1878-1903 | Listado | 27 | 147 |
Pío X | 1903-1914 | Listado | 7 | 50 |
Benedicto XV | 1914-1922 | Listado | 5 | 32 |
Pío XI | 1922-1939 | Listado | 17 | 76 |
Pío XII | 1939-1958 | Listado | 2 | 56 |
Juan XXIII | 1958-1963 | Listado | 5 | 55 |
Pablo VI | 1963-1978 | Listado | 6 | 144 |
Juan Pablo I | 1978 | — | 0 | 0 |
Juan Pablo II | 1978-2005 | Listado | 9 | 231 |
Benedicto XVI | 2005-2013 | Listado | 5 | 90 |
Francisco | 2013-2025 | Listado | 10 | 163 |
León XIV | 2025-presente | Listado |